RamataramMarquee

बुधवार, २८ एप्रिल, २०२१

वेचताना... : एक झुंज वार्‍याशी


  • ( काही दिवसांपूर्वी अनिल बर्वेंच्या ’थँक यू, मिस्टर ग्लाड’वर लिहित होतो. दोन व्यक्तिंमधील मनोबलाच्या संघर्षाबद्दल लिहित असताना पुलंच्या ’एक झुंज वार्‍याशी’ची आठवण झाली. डॉ. देशमुख आणि माणूस यांच्यात अशाच स्वरूपाचा संघर्ष त्यात रंगवला गेला आहे. परंतु ’...ग्लाड’च्या तुलनेत तो अधिक महत्वाचा आहे, कारण त्याला केवळ दोन व्यक्तींमधील संघर्ष एवढेच महत्व नाही, त्यामागे असलेला नैतिकतेचा पेच आणि त्याकडे दोन दृष्टिकोनातून पाहणारे दोघे असा तो संघर्ष आहे. त्यामुळे ’...ग्लाड’बद्दल लिहिताना संदर्भापुरते उघडलेल्या त्या पुस्तकाने ’...ग्लाड’ला मागे सारून ’वेचित...’ वर आधी स्थान मिळवले आहे . ) ’हशिवनारा बाबा’ असा शिक्का मारून उच्चनासिकान्यायाने अर्वाचीन स्वयंघोषित श्रेष्ठ साहित्यिकांनी बाद केलेल्या पुलंच्या नाटका… पुढे वाचा »

मंगळवार, २७ एप्रिल, २०२१

ओळख


  • माणूस : ठीक आहे. मी तुम्हांला आता प्रामाणिकपणानं सांगतो. इथे येताना मी वाईटातल्या वाईट परिणामाला तयार होतो. पण आपल्या चर्चेमुळं मला खूप समाधान वाटलं. मी तुम्हांला बोलायला भाग पाडलं, एवढंच नव्हे तर सौदाही करायला लावला. आता मला केव्हाही इथून निघून जाता येईल. मला कोण दोष देणार ? मी ? वाठारकर ? चित्रा ? तुम्ही ? डॉक्टर चौधरी तर आनंदाने उड्या मारतील. पण माझ्या हिशेबी ते नसल्यासारखेच आहेत. एखाद्या मेलेल्या माणसासारखे आहेत ते मला— डॉ० चौधरी : (हसतो. ) होय ! ठार मेलेला ! माणूस : ( तिथे लक्ष न देता) पण डॉक्टरसाहेब, तुम्ही तुम्ही निराळे आहात. आता फक्त तुम्ही आणि मीच. मी इथून गेल्यावर तुम्ही गाडी नाही बोलावणार. तुमच्या ह्या स्वीय सहकाऱ्यांना घरी जायला सांगणार आणि एकटेच इथे राहणार. डॉ० चौधरी : मला कंटाळा आलाय ह्या बडबडीचा ! [ बाथरूमच्या दिश… पुढे वाचा »

शुक्रवार, २३ एप्रिल, २०२१

नो थँक्यू, मिस्टर ग्लाड


  • ग्लाडसाहेबाला पाहताच तुरुंगातली वडा-पिंपळाची झाडे चोरून उभी राहिली आणि फाशी गेटला कापरे भरले! साहेब फाशी गेटच्या दरवाजाशी क्षणभर थबकला. आणि बऱ्याच विचाराअंती आपल्या रुंद जबड्यावर त्याने उसने हास्य आणले. नवख्या नटाने स्टेजवर यावे तसे कावरेबावरे होत हसू साहेबाच्या गालावर बिचकत थबकत येऊन उभे ठाकले. मग साहेबाने आपल्या जाडजूड भुवया इकडे तिकडे उडवत घसा खाकरून आवाजात थोडे मार्दव आणायचा प्रयत्न केला. नि साहेब नक्षलवाद्याच्या कोठडीसमोर येऊन उभा ठाकला. “हॅलो यंग बॉय, हाउ आर यू?” साहेबाने विचारपूर्वक ठरवलेला पहिला प्रश्न दिमाखात फेकला. नक्षलवाद्याला ग्लाडसाहेबाचा कावा कळला. नि साहेबाला झटकत नक्षलवादी म्हणाला, “आय अ‍ॅम कैदी नंबर आठसो बयालीस, ए ट्रेटर, नक्षलाइट अँड नॉट ए यंग बॉय, मिस्टर ग्लाड !” नक्षल… पुढे वाचा »

शनिवार, १७ एप्रिल, २०२१

वेचताना... : माचीवरला बुधा


  • ( सुमारे दहा बारा वर्षांपूर्वी अविनाश चव्हाण या काहीशा अबोल पण रसिक मित्राशी ओळख झाली. व्यवसायाने बिल्डर असलेला हा मित्र प्लॅन, परवानग्या, विटा, सिमेंट, वगैरे जगातून वैतागून बाहेर पडायचा नि आम्हा दोन-चार मित्रांना पकडून त्याच्या ऐसपैस गाडीत घालून भटकायला घेऊन जायचा. या भटकंतीचा मुख्य उद्देश असे गप्पा. इंटरनेटवरुन आमची ओळख झाली ती अक्षरश: एकाच क्षणी आम्ही दोघांनी ’पाडस’ या पुस्तकाबाबत लिहिलेल्या प्रतिसादामुळे. त्यामुळे या गप्पांमध्ये मुख्यत: पुस्तके नि चित्रपट यावर घनघोर चर्चा चालत. ’राशोमोन’वर मी लिहिलेल्या मालिकेनंतर पाडस, माचीवरला बुधा ही दोन पुस्तके आणि मॅट्रिक्स चित्रपट मालिका यावर मी लिहायला हवे असा त्याचा आग्रह होता. मैफल सोडून तो मध्येच निघून गेल्यानंतर पाच-सहा वर्षांनी बुधावर लिहिण्यास मुहूर्त लागला आहे. हा लेख त्याच्याच स्मृतींना… पुढे वाचा »

पहा जरा परतून*


  • मनमाड पॅसेंजरनं कर्जत सोडलं, तेव्हा उकाड्यामुळं कलबलत होतं. सारा डबा हाय हाय करीत होता. गाडी घाट चढू लागली, तेव्हा तर उकाडा जास्तच वाढला. बुधा धसमुसळ्यासारखा पासिंदरांचे पाय तुडवीत दाराकडे धावला. पासिंदरांनी तोंडं वाकडी करीत त्याला काहीबाही म्हटलं. पण तिकडे त्याचं लक्ष नव्हतं. तो दाराशी पोचला, अन् उगवतीकडल्या अंगाला दारातून तोंड बाहेर काढून वाकवाकून पाहू लागला. हवेची वाट अडवल्याबद्दल त्याला पासिंदरांनी लाख शिव्या मोजल्या. एकाने त्याला, दारातून बाहेर वाकू नको, असा हितोपदेशही केला. पण बुधाचं तिकडे लक्ष नव्हतं. त्याला कसलंच भान राहिलं नव्हतं. तो डोळ्यांवर हात दे-देऊन समोरचा डोंगरमाथा निरखीत होता. त्याच्या एका डोळ्यात फूल पडले होते. दुसऱ्या डोळ्याला आता कमी दिसू लागलं होतं. तरी तो उगवतीकडली डों… पुढे वाचा »

रविवार, ११ एप्रिल, २०२१

राणीचा जोडीदार


  • (ब्रिटनची राणी एलिझाबेथ(दुसरी) हिच्या जीवनावर आधारित ’द क्राऊन’ ही मालिका अलिकडे पाहण्यात आली. सरधोपट कथानकातले काही तुकडे अचानक मधल्या काही प्रसंगांना गाळून एकमेकांशी जुळल्यासारखे वाटू लागले. त्यातून राणीपेक्षा राणीचा नवरा... ज्याला अधिकृतपणे 'जोडीदार' म्हटले जाते, प्रिन्स फिलिप याच्या आयुष्यानेच माझे लक्ष अधिक वेधून घेतले. तटस्थपणे वा राणीला केंद्रस्थानी ठेवून न पाहता फिलिपच्या स्वत:च्याच नजरेतून त्याच्या आयुष्याकडे पाहिले तर ते कसे दिसेल असा विचार करता ते जसे दिसले, जी संगती लागली ती इथे मांडली आहे. हा एका व्यक्तीचा दृष्टीकोन असल्याने अर्थात स्व-पक्षपाती असणारच आहे. पण तरीही त्याचे भरकटलेले बालपण, भंगलेले कुटुंब, त्याच्या वैयक्तिक आयुष्यावर पडलेली राजघराण्याची छाया आणि पुढच्या पिढीबद्दलचे वैफल्य ध्यानात घेण्याजोगे आहे असे मला … पुढे वाचा »

शनिवार, १० एप्रिल, २०२१

एक शेंडीवाल्या पोरीची गोष्ट


  • काही काळापूर्वी गंमत म्हणून ’द बिग बँग थिअरी’मधील एक मजेशीर प्रसंगाचा व्हिडिओ मी शेअर केला होता. आणि ती गंमत उलगडून पाहता पाहता शेल्डनच्या त्यातील सपशेल पराभवाची मीमांसा करण्याकडे झुकलो. ते वाचून एक मैत्रिण म्हणाली, ’तुला हसून सोडून देता येत नाही का? इतका कशाला विचार करायचा.’ थोडा विचार केल्यावर(!) लक्षात आले की यात तथ्य आहे. वेचित...’ वर काहीही शेअर करताना मूल्यमापन हे नेहमीच आस्वादावर स्वार होते आहे. 'स्वधर्मे निधनं श्रेय:’ वगैरे खरे असले तर स्वधर्म नक्की कुठला हे ठरायचे असल्याने ’जे भावेल ते वेचेन’ असा बाणा ठेवला आहे. त्यामुळे मग अगदी टॉम अ‍ॅंड जेरी यांच्या लुटुपुटूच्या लढायांपासून रॅटटुईमधल्या रेमीच्या जिद्दीपर्यंत, बिग बॅंग थिअरीमध्ये कालप्रवासातून निर्माण झालेल्या व्याकरणविषयक समस्येपासून ’द गुड प्लेस’मधे त्याच कालप्रवाहाच्या … पुढे वाचा »